اجزای فرش ماشینی و شناخت ساختار آن_قالی سرای مهرو

امروزه تنوع محصولات در زمینه فرش ماشینی بالارفته است. دلیل بالارفتن تنوع تولید نقشه های به روز وجدید است. نقشه های به روز با نقشه های زمان قدیم متفاوت است. اما اکثر نقشه های قدیم شباهت زیادی باهم دارند. اجزای تشکیل دهنده فرشها در زمان قدیم اشتراکات بیشتری داشته است. اما در زمان کنون برخی از این اجزاء از طرح فرش حذف شده است. بیشترین دقت در تعداد اجزای فرش هنگام خرید فرش است. حذف همین اجزا در واقع تنوع ایجاد شده خود بر قیمت فرش نیز تاثیر میگذارد.

اجزای فرش

– فرش یا قالی از اجزایی تشکیل میشود که کنار هم مفهومی را از ذهن هنرمند بر بوم قالی نقش میزند.از جمله:

۱)زمینه فرش:

بوم فرش همان زمینه ای است که تمامی اجزای فرش بر روی ان در کنار هم قرار میگیرند و ثبت میشوند که رنگ این بوم رنگ اصلی فرش است که سایر اجزا به تبعبت از ان همخوانی میابند و تعریف میشوند.

۲)حاشیه فرش :

ز اصلی ترین اجزای فرش است و غالبا به دو صورت پهن و باریک استفاده می شود. حاشیه های فرش هر کدام نماد و بیانگر مفهومی است، از این رو استفاده از هر طرح حاشیه در فرش به نوع نقشه و همخوانی آن با عناصر زمینه اصلی فرش بستگی دارد. تعداد حاشیه ها عموما فرد است و اغلب یک حاشیه پهن بین دو یا چهار حاشیه باریک تر استفاده می شود. متداولترین تعداد حاشیه ۳ و ۵ است. گاهی در حاشیه، شناسنامه فرش به همراه نقوش دیگر ثبت می شود.

۳)لچک فرش :

در گوشه های فرش قرار می گیرد و ممکن است که از یک چهارم نقشه ترنج میانی یا شکلی مشابه آن تشکیل شده باشد. به فرش هایی که لچک آنها بخشی از طرح ترنج میانی است در اصطلاح لچک ترنج می گویند.

۴)کلاله فرش :

زینت بخش ترنج میانی هر فرش کلاله یا سرترنج است که در بالا و پایین ترنج بافته می شود و در اصطلاح به آن شمسه نیز می گویند. در بعضی مواقع به دلیل شباهت زیاد این قسمت به خربزه، به آن ترنج خربزه ای هم میگویند، نمونه بارز ترنج خربزه ای فرش تاریخی اردبیل می باشد.

۵)کتیبه فرش :

در شناخت اجزای افرش به مفهوم کتیبه فرش می پردازیم .که مابین ترنج و سر ترنج قرار دارد که در ان اسم اشخاصی در رابطه با نقش فرش در انجا طراحی و ثبت میشود.

۶)ترنج فرش :

شکلی دایره ای یا بیضی که در مرکز فرش قرار میگیرد و در فرش های مختلف اندازه های متفاوتی دارد. به عنوان مثال در قالیچه ها و قالی های بافت اصفهان، کاشان، نایین و آباده ابعاد آن کوچک و در فرش های تبریز ، هریس و مشهد تا حدودی بزرگ تر است.

هرگاه چند ترنج داخل یکدیگر قرار گرفته باشند ترنج را تودرتو و یا کاسه نیم کاسه می نامند. در صورتی که ترنج در متن فرش مسلط باشد به آن ترنج مداخل می گویند (نمونه فرش های هریس). در برخی از طرح های ترنج دار به جای ترنج واحد میانی به دو یا سه ترنج کوچک در امتداد یک خط عمودی (بیشتر در شکل های هندسی) و گاهی چندین ترنج در متن فرش با فاصله های منظم دیده می شود (نمونه فرش چند ترنجی چلسی) .

۷)گلیم باف فرش :

این بخش از فرش برای دوام و مقاومت بیشتر قالی حائز اهمیت است و به صورت زنجیره بافته می شود و به همین علت در اصطلاح آن را گلیم باف فرش می گویند.